Böbrekler vücudumuzun yaşamsal organlarının en başlarında yer almaktadır. Vücuda alınan atık maddelerin atılımını sağlayan mucizevi böbrekler nedeni tam olarak belirlenemeyen taşlarla zarar görebilmektedir. Bu taşlar böbrek yetmezliğine kadar birçok sorunu da beraberinde getirebilir. Bu taşların ağrıları dayanılmaz boyuta çıkabilir.
Vücut için yararlı olan bazı maddeleri filtrelemekte olan böbrekler, fonksiyonlarında oluşan sorunlar nedeniyle de taş oluşturabilmektedir. Bu sorunların ne olduğu hala net olmasa da birçok faktörle de etkileşimde olduğu söylenebilmektedir. Hastaların beslenme düzeni, genetik aile yapısı, yaşadığı bölge, hatta cinsiyetine kadar birçok etken bir arada sorunun alt zeminini hazırlamaktadır.
Vücutta bekleyen bu sessiz taşlar oluşan bir sebeple idrar yoluna düşebilir ve hastayı dayanılmayacak acılarla karşı karşıya getirebilme gücüne sahiptir. Beklemeden doktora başvurmak yapılacak en güzel adımdır. Dikkat edilebilecek başlıkları da kısaca şöyle özetleyebiliriz.
-
Böbrekleri Bol Suyla Besleyin
Vücut atıklarının içerisinde büyük bir çözelti olarak kabul edilen idrar, yaklaşık olarak 50 maddenin çözülerek vücuttan atılmasına sebep olmaktadır. Yeterince su alındığı zaman çözülen madde miktarı otomatik olarak artış göstermektedir. Bu durumda böbreklerde olan kristalleşme azalır, oluşmuş küçük kristaller de zamanla atılır. Az su tüketimi çözelti miktarını azaltmakta taş oluşum riskini artırmaktadır. Vücuda alınan kalsiyum, oksalat ve benzeri maddeler bu oluşumun sebebi olarak ihtimali yükseltmektedir.
Günlük su tüketim miktarının 2 litrenin altına inmemesi gerekmektedir. Herkesin kendi miktarını kendisi için yeterli olup olmadığını anlaması için idrarın duruluğuna, rengine kokusuna bakması gerekir. Renksiz, kokusuz bir idrar yeterince sıvı alındığının işaretidir.
-
Protein Alımını Dengeleyin
Hayvansal proteinlerin, kalsiyumlar ve oksalatın böbreklere fazla atılımına neden olduğu kabul edilerek tüketim oranına çok dikkat edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Eğer daha önce taş düşürmüş ya da vücudunda taş oluşumu görünmüş bir bireyin sadece bir öğün hayvansal tüketimde bulunması önerilmektedir.
-
Tuzdan Uzaklaşın
Kişiye özel olan böbrek dinamiği, böbreğin içindeki idrar hareketi farklılık göstereceği için uygun tuz miktarı önerimi yanlış olmaktadır. Hastaların hatta sağlıklı bireylerin bile tuz kullanımına çok dikkat etmesi gerekir.
-
Limonu Sevin Hayatınızdan Eksik Etmeyin
Böbreklerde sitrat maddesinin alımıyla taş oluşumun önlenmektedir. Sitratın yoğun olarak bulunduğu limonu hayatımızdan eksik etmemeliyiz. Her gün taze sıkılmış şekilde tüketmeye çalışıp, salatalarımızda kullanmayı eksik etmemeliyiz.
-
Oksalat Olan Her şeyden Uzak Durun
Hemen hemen her maddede bulunan oksalat, bazı besinlerde daha yoğun olarak bulunuyor. Keyfi tüketilen besinlerde sınırlamalar yapmak böbreklerimizin faydasına olacaktır. Çay, kahve, ıspanak, çilek, kakao ve kabuklu kuruyemişlerde bol miktarda bulunan oksalatı hayatımızdan tamamen çıkaramasak bile azaltarak bilinçli tüketmeliyiz.
-
Kalsiyumdan Korkmayın
Kemik yapımızı güçlendirmek için mutlaka almamız gereken kalsiyum, böbrek taşına sebep olur fikrinden uzaklaşmamız gerekli. Yapılan araştırmalarda kalsiyum tüketiminin böbrek taşlarına etkisinin olmadığını ortaya çıkaran uzmanlar, doktor önerisi dışında bir kısıtlama yapılmaması gerektiğini paylaşmaktalar. Günlük 1000 mg kalsiyum yetişkinler için ideal ölçüdür.
-
Gazlı İçeceklere Hayatımızdan Tamamen Çıkarmalı
Sitratın böbrek taşının oluşumunu engellediğini limonla, bol bol tüketilmesi gerektiğini paylaşmıştık. Vücuda alınan gazlı ve kolalı içeceklerde sitrat miktarını düşürerek böbreklere zarar vermektedir. Tüketiminden vazgeçmeliyiz.
-
Hareket Etmekten Vazgeçmeyin
Vücudumuz da ki fonksiyonların hepsini işler ve dengeli hale getiren hareket etme yetisi böbreklerin çalışmasında da etkendir. Vücut dinamiğini bozmamak adına düzenli hareket etmeli haftanın belirgi günleri yürüyüşlerle sağlıklı yaşama uygun hareket edilmelidir.
-
Böbreklere Stres Yaşatmamalı
Hayatımızda birçok olumsuzluğa ve akışa engel olan stresin böbreklere olan etkisi de büyüktür. Böbrek taşı oluşumlarının büyük etkenleri arasında bulunan stres, zorlu şehir hayatının, sosyal yaşamın getirdiği etkenlerle gelse de kontrol altında tutulmalı ve böbrek hatta tüm beden sağlığı için iyileştirilmelidir.
-
Check-up’ı İhmal Etmemeli
Genetik sebeplerle gelen böbrek taşları için düzenli doktor kontrolünde olmakta fayda görülmektedir. Aile de böbrekle ilgili sorun yaşayan bireylerin mutlaka yılda en az 1 defa düzenli chech-up yaptırmaları önerilmektedir.
Kendini Ağrı ile Gösteriyor
Böbreklerde oluşan taşların büyüklüğü bir kum taneciğinden 7 cm kadar büyüyen bir orantıda olabilmektedir. Daha büyük taşlarda gözlemlenmiştir. Varlıklarını genelde bel ve karın bölgesinde ağrılarla hissettirmeye başlar. Bazen idrar torbası kasın ve karın bölgelerinde hissedilen ağrılarla da haber vermektedir. Erkeklerde yumurtalıklara, kadınlarda vajinal dudaklara kadar gelen ağrılar oluşabilir. Ağrıların şiddeti kişiye göre değişiklik göstermektedir. Bulantı, ateş ile de gelen ağrılara rastlanabilir.
İhmal Edilen Taş Böbrek Yetmezliğine Kadar Götürebilir
Böbrek taşları bazen sinsilikle ilerleyerek böbrek fonksiyonlarını kaybedene kadar kendini gizlemeyi başarır. Böbreklerinde taş olduğunu bilerek ihmal eden hastaların böbreklerini kaybettikleri bile gözlemlenmiştir. Taşın bulunduğu yerin önemi çok büyüktür. Düzenli kontrollerle ihmal edilmemesi gereklidir.
Yılda bir kez kontrol şart!
Böbreklerde oluşan taşların sebep olduğu bir hastalıkta bakteriyel enfeksiyonun ortaya çıkardığı pyelonefrittir. Taşın bulunduğu yerde oluşabilen enfeksiyonun zamanında ve doğru tedavisi yapılmadığında böbrek yetmezliği hatta böbrek kaybına neden olduğunu söylenebilir. Hastanın ailesinde ve yaşam hikayesinde böbrek sorunu varsa mutlaka düzenli takipte bulunması önerilmektedir. Tek böbreğini kaybetmiş hastaların 3-6 ay gibi periyotlar da kontrole gitmesi şarttır. Tek böbrekli hastaların tüm organlarının iyi korunması gerekmektedir.