Atropin muskarinik asetilkolin reseptörlerine karşıt olarak işlev sağlayan ve fazlasıyla farmakolojik etkisi bulunan bir ilaçtır. Atropin bir ilaç olarak kullanılır. Sağlık görevlileri tarafından çok fazla amaç için reçete edilir. Midriyatik, antispazmodik, antidiyareik, nezle karşıtı ve anestezik bir özelliğe sahiptir. Aktif maddesi ise patlıcangiller ailesindeki güzelavrat otundan ve diğer bitkilerden oluşur. Hindular güzelavratotu preparatlarını çok eski zamanlardan beri kullanmaktadır. Sonrasında ise Roma İmparatorluğu ve Orta Çağ’da onları toksik bir amaç için kullanmıştır.
Atropin parasempatolitik etkisi olan Antimuskarinik bir ajan olarak bilinir. Geçmiş senelerde kardiyak arrest tedavisi başta olmak üzere çok fazla yerde kullanılmıştır. 2010 yılından sonra artık kardiyak arrest tedavisinde çok fazla kullanılmaz. Atropin ne kadar kardiyak arrestlerin resüsitasyonu için yer almaz. Sahip olduğu farklı etkiler sebebi ile özellikle en çok bradiaritmiler en başta olmak şartı ile bazı durumlar sonucu hastane öncesi acil tıp alanlarında kullanılmaya devam eder.
Kalp operasyonu sırasında, tirotoksikoz, kalp yetmezliği taşikardinin bulunduğu zamanlarda kalp atım hızını artırabilir. Akut miyokart infak tüsü geçiren kişilerde dikkatli kullanım gerektirir. Çünkü bir zaman sonra infarkt kötüleşebilir. Atropin daha çok yaşlı ya da beyin hasarı olan hastalarda mental konfüzyon’a sebep olabilir. Miyasteniagraviste ekstrem çok dikkatli kullanılmalıdır. Parkinson tedavisi sırasında dozun artırılması ve başka bir tedavi aşamasına geçilmesi yavaş bir şekilde yapılmalı ve atropin hemen kesilmemelidir. Behin hasarı olan kişiler ya da Down sendromu olan kişilerde atropine fazlasıyla ilgi artmıştır.
Atropin Nedir?
Atropin, güzelavratotu isimli bitkiden meydana gelen bir alkaloiddir. Antikolinerjik bir yapısı bulunur. Tıpta birçok farklı alanlarda kullanılabilir. Özellikle göz dibini muayene ederken, göz bebeğinin genişletilmesi gereken durumlarda ve anesteziden önce üst solunum yollarında oluşabilecek salgılarım azaltılmasında önemli bir payı bulunur. Bunun yanı sıra uyuşturucu madde olarak 1984 yılında kullanımı yaygın hale gelmiştir. Genellikle atropin parasempatolitik olarak etki gösterir. İlgili Link: Nasonex Nedir?
Atropin Ne İçin Kullanılır?
Atropin ameliyat sırasında meydana çıkabilen bradikardi, hipotansiyon ve aritmiler gibi vagal etkilerin giderilmesi için kullanılır. Kardiyopulmenor canlandırmasında, anestezi esnasında solunum yollarının etkisini azaltmak veya önlemek için kullanılır. Pilor, ince barsak ve kolon spazmlarında kullanım sağlar. Üretra ve safra koliklerinde kullanılır. Kolinesteraz inhibitörlerinin ve muskarin gibi mantar zehirlenmelerinde kullanılır.
Organ fosfat pestisitlerin toksisitelerinin tedavisi sırasında antidot olarak kullanım sağlar. Vagolitik etki yolu ile atriyoventriküler ileti ve sinüs düğümünü otomatisitesini fazlalaştıran parasempatolitik bir ilaç olarak kullanılır. Asistolide, yavaş ventriküler hızlı PEA’de ve semptomatik bradikardi tedavisinde tercih edilip kullanılır. Bunun yanı sıra organofosfat ve karbamit zehirlenmeleri ve Clitocybe ve Inocybe mantar zehirlenmelerinde kullanım sağlar.
Atropin Yan Etkileri Nelerdir?
Atropinin yan etkilerinin birçoğu, ilacın muskarinik kolinerjik reseptörlerdeki farmakolojik etkilerinin sürekli olarak ilacın kesilmesi ile ortadan yok olur. Antimuskarinik yan etkileri arasında yer alan belirtiler ise; ağızdan kuruluğun meydana gelmesi, görme esnasında bulanıklık belirtisi, siklopleji, midriazis, fotofobi, anhidroz, idrar tutukluğunun oluşması, idrar retansiyonu, taşikardi, çarpıntı oluşması ve kabızlık sorunu olmasıdır. Daha az olarak görülen yan etkiler ise; intraoküler basıncın artması, tat duyusunda kaybın oluşması, baş ağrısının oluşması, baş dönmesi sorunu, uyuklama hali, yüzde kızarıkların oluşması, insomnia, mide bulantısı ve kusma, karında şişliğin meydana gelmesi, deri de alerji oluşması, eksitasyon ve konfüzyon görülemez. Atropin, yan etkisine daha duyarlı olduğu için çocuklar ve yaşlılarda çok dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır. Prostat hipertrofisinde ya da büyüme oluşmasında, idrar zorluğuna sebep olabilir. İlgili Link: Cabral Nedir?
Atropin Kullanırken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Patalitik ileus ve Pilor stenozu görülen hastalar tarafından kesinlikle kullanılmamalıdır. Regional arteritis ve ülseratif kolitli hastalarda ileusa ya da mega kola gözükmesine sebep olabilir. Bunun yanı sıra özofagusta reflü şiddetinin artmasına yol açabilir. Atropin genellikle dar açılı glokomlu hastalar için tavsiye edilmez ve verilmez. Aksi halde göz içi basıncının artmasına sebep olarak akut krizine davetiye çıkarır.
Çevre sıcaklığı fazla ise ya da hasta kişinin ateşi varsa hiperpireksiyi provoke edebileceği için özellikle çocuklar için kullanılıyorsa çok dikkatli olunmalıdır. Atropinin fazla doz sonucu farelerde fetüs üstünde zararlı bir etkisi görülmemiştir. İnsanlar için yapılmış kontrollü bir araştırması bulunmaz. Atropin hamilelikte, hissedilen faydaları potansiyel riskine göre fazla ise kullanılmaması gerekir.
Gebelik sırasında ya da doğuma yakın zamanda atropin intravenöz olarak anneye verilir ise fetüste taşikardiye sebep olabilir. Antikolinerjikler laktasyonu inhibe eder. Atropin minimum miktarda süte geçer. Bu nedenle hamile annelerin kullanılması önerilmez. Çünkü bebekler Antikolinerjikler etkisine oldukça hassas olurlar. Bu yüzden risk teşkil eden durumlarda kullanılması önerilmez.
