Alfa-Gal sendromu yeni tanımlanan bir gıda alerjisi olup kırmızı ete karşıdır. Rahatsızlığın ortaya çıkışı çoğunlukla Lone Star kenesi (Amerikan kenesi) ısırığı tarafından alfa-gal adı verilen bir şeker molekülünün vücuda iletilmesiyle başlar. Bu durum bazı kişilerde, daha sonrasında kırmızı et tüketildiğinde hafif ya da şiddetli alerjik reaksiyonlar üreten bir bağışıklık sistemi reaksiyonu olmasına yol açar.
Alfa-gal sendromu daha çok Amerika’da yaygın olan bir durumdur ancak Avrupa, Avustralya ve Asya’da da başka kenelerin alfa-gal molekülleri taşıdı tespit edilmiştir.
Araştırmacılar bazı kişilerin alfa-gal sendromundan etkilenebildiklerini öngörmektedirler. Bu kişiler, sık şekilde ve açıklanamayan biçimde anafilaktik reaksiyonları olan, bunun yanında diğer gıda alerjileri için yapılan testlerde negatif sonucuna ulaşılan kişilerdir. Rahatsızlığın tek tedavisi kırmızı et yemekten kaçınmaktır.
Durumu önlemenin en iyi yolu kene ısırıklarından kaçınmaktır. Bu sebeple alt ve üst giyimde uzun parçalar tercih edilebilir. Ağaçlık ya da çimenlik alanlarda böcek kovucular kullanılarak kene ısırıklarına karşı korunma sağlanabilir. Ayrıca dışarıda geçirilen zamandan sonra vücutta kapsamlı şekilde kene kontrolü yapılabilir.
Alfa-Gal Sendromu Belirtileri
Alfa-gal alerjik reaksiyonunun belirti ve semptomları diğer gıda alerjilerindeki belirti ve semptomlara nazaran daha geç ortaya çıkar. Mesela yaygın gıda alerjilerine (örneğin yer fıstığı veya kabuklu deniz hayvanı)karşı oluşan tepki alerjene maruz kalındıktan dakikalar sonra ortaya çıkabilir. Alfa-gal sendromunda ise kırmızı et tüketildikten sonra genelde 3-6 saat boyunca belirti ve semptomlar ortaya çıkmayabilir.
Alfa-gal sendromunda belirti ve semptomlar aşağıdaki şekildedir:
- Kurdeşen, kaşıntı ya da kaşıntılı ve pullu cilt (egzama)
- Dudakların, yüzün, dilin ve boğazın ya da vücudun diğer kısımlarının şişmesi
- Hırıltı ya da nefes darlığı
- Burun akıntısı
- Karın ağrısı
- İshal
- Bulantı veya kusma
- Hapşırma
- Baş ağrısı
- Nefes almaya engel, şiddetli, potansiyel olarak da ölümcül bir alerjik reaksiyon olan anafilaksi
Kırmızı et yemekle alerjik reaksiyon geliştirmek arasında geçen zamanın gecikmesi doktorlara göre durumun yakın zamana dek göz ardı edilmesinin nedenidir. Çünkü akşam yemeğinde bonfile yiyen birinde gecenin bir yarısında başlayan semptomları pek bağlantılı olarak görülmemişlerdir. İlgili Link: Kadınlarda Sıklıkla Görülen Yaşlı Hastalığı Osteoporoz
Ne Zaman Doktora Görünmelidir?
Eğer kişiler yemek yedikten sonra hatta yemekten birkaç saat sonrasında gıda alerjisine dair belirtiler yaşıyorlarsa birincil bakım doktorlarına ya da alerji tanı ve tedavisinde uzman olan bir doktora görünmelidirler. Kırmızı ete karşı olan reaksiyonu geçici bir neden olarak görmemek gereklidir.
Kişiler aşağıdakiler gibi anafilaksi belirtileri ya da semptomları yaşıyorlarsa acil olarak tıbbi tedavi almalıdırlar.:
- Nefes almada zorluk
- Hızlı ya da zayıf nabız
- Baş dönmesi ya da bayılma
- Salya akması ve yutkunamama
- Vücudun tümünde kızarma ve sıcaklık
Alfa-Gal Sendromu Tedavisi
Gıda alerjilerinde genel olarak uygulanan en genel tedavi, reaksiyona neden olan gıdalardan kaçınmaktır. Alfa-gal sendromunda da durum bu şekildedir. Alınan gıdaların içinde kırmızı et ya da et benzer bileşenler olup olmadığından emin olmak için gıdalarda yer alan etiket içeriklerini kontrol etmek gerekir. Hazır ambalaj ürünlerde içerik ve aroma bileşenleri mutlaka incelenmelidir. Kişiler doktorlarından ya da alerji uzmanlarından tatlandırıcıda kullanılan et özleri de dahil olacak şekilde uzak durulması gereken tüm yiyeceklerin yer aldığı bir liste istemelidirler.
Restoranlarda ya da sosyal diğer toplantılarda yemek yenilirken çok dikkatli olunması gerekir. Pek çok kişi alerjik gıda reaksiyonunu ciddiye almaz ve pek çoğu da et alerjilerinin var olduğunu bilmez. Unutulmamalıdır ki az miktarlardaki kırmızı et bile ciddi reaksiyonlara sebebiyet verebilir. İlgili Link: Fibromiyalji
Kişiler herhangi bir yiyeceğin alerjiye neden olabilecek bir içeriği olduğundan endişe duyarlarsa, o yiyeceği denememelidirler. Sosyal etkinliklerde dikkatli olmalıdırlar ve maruz kalma riskinden kaçınmalıdırlar. Mesela ortak pişirme içerikli bir etkinliğe katılmak durumundaysalar o etkinliğe kendi yemeklerini getirmelidirler.
Şiddetli alerjik reaksiyon durumlarda epinefrin enjeksiyonuna ya da acil servis yardımına ihtiyaç duyulabilir. Alerjisi olan pek çok kişi epinefrin otoenjektör (EpiPen, Auvi-Q, diğerleri) taşımaktadır. Bu cihaz tek doz ilacı enjekte edecek şekilde olan şırınga ve iğneden oluşur. Uyluğa bastırıldığında kullanılır. Alga-gal sendromu teşhisi olan kişilere yüksek ihtimalle epinefrin otoenjektör reçete edilmektedir.
Alfa-gal ile ilişkili belirtiler, alfa-gal taşıyıcısı olan keneler tarafından daha az oranda ısırılmalarda zaman içinde azalabilir ya da kaybolabilir. Bazı insanlar bu duruma sahiptirler ve tekrardan kene ısırması olmazsa bir ya da iki yıl sonrasında kırmızı et yiyebilirler.
Alfa-Gal Sendromu Doktor Randevusu İçin Hazırlık
Randevuya iyi şekilde hazırlanabilmek için yapılması gereken birtakım maddeler mevcuttur. Randevuya hazırlanmak zamanı etkin kullanmada ve doktordan beklenenlerin bilinmesinde önemlidir. Aşağıda doktor randevusuna hazırlık için işe yarayan bilgiler listelenmiştir:
- Belirtilerin Açıklanması
Kişiler kırmızı et yedikten ne kadar süre sonrasında belirti yaşadıklarını bilmelidirler. Ayrıca yenilen kırmızı etin türü ve porsiyon bilgisi de önemlidir. Bu bilgiler not alınabilir.
- Kene Isırık Geçmişi ya da Kenelere Maruz Kalmış Olma Olasılığı
Doktorlar kişinin dışarıda nerede zaman geçirdiğini, ne sıklıkla zaman geçirdiğini ve varsa kene ısırığının kaç kere yaşandığını bilmelidirler.
- İlaç Listesi
Kişiler kullandıkları tüm ilaçların listesini yapmalıdırlar. Vitamin ya da takviyeler varsa bunlar da listelenmelidir ve tüm hepsinin doz bilgileri de not alınmalıdır.
- Randevuya Aile Üyesi ya da Arkadaşla Gitmek
Çoğu zaman randevu esnasında kişilere verilen bilgiler çok olabilir. Böyle anlarda kişiye eşlik eden bir aile üyesi ya da arkadaş oldukça faydalı olacaktır. Kişiye eşlik eden kişi unutulan bir bilgiyi hatırlamada yardımcı olacak, gözden kaçırma riskini azaltacaktır.
- Soru Listesi
Kişiler doktora sormayı planladıkları soruları not almalıdırlar.
Doktora sorulabilecek temel sorular aşağıdadır:
- Belirtilerim kırmızı et alerjisinden dolayı mı?
- Belirtilerim için diğer olası nedenler nedir?
- Hangi testlere ihtiyacım var?
- En iyi tedavi yöntemi nedir?
- Verdiğiniz ilaca alternatif olabilecek genel bir ilaç var mı?
- Bilgi alabileceğim broşür ya da basılı başka materyaller var mı? İnternet araştırması için hangi web sitelerini öneriyorsunuz?
- Epinefrin otoenjektör taşımam gerekir mi?
Alfa-gal sendromu olduğundan şüphelenen kişiler doktor randevusuna gidene dek kırmızı et yemekten kaçınmalıdırlar. Eğer ciddi bir reaksiyon durumu varsa acil yardım almalıdırlar.
Doktordan Ne Beklenir?
Doktorun kişilere, aşağıda yer alan sorular da dahil olmak üzere birtakım sorular sorması beklenir:
-
- Semptomlarınızı ilk ne zaman fark ettiniz?
- Semptomlar oluşmadan önce ne tür bir et yediniz? Ne kadar yediniz?
- Kırmızı et tükettikten ne kadar süre sonra semptomlar ortaya çıktı?
- Şu anda kene bulunan alanlarda vakit geçiriyor musunuz?
- Geçmişte kene tarafından ısırıldınız mı? Kaç defa ısırıldınız? Keneler nasıl görünüyorlar, neye benziyorlardı?
- Antihistaminikler benzeri reçetesiz olarak satılan alerji ilacı kullandınız mı? Kullandıysanız fayda gördünüz mü?
- Belirtilerinizi tetikleyen tek faktör sizce yalnızca kırmızı et mi?
- Belirtileriniz ne kadar şiddetli seyrediyor?
- Belirtilerinizi daha iyi ya da tam tersi daha kötü yapan herhangi bir durum gözlemlediniz mi?
