Üreme çağında olan her kadının ortalama 28 günde bir vajinal kanama yaşayarak normal hormon ve vücut döngüsünü koruduğu dönem halk arasında regl veya adet dönemi olarak bilinir. Adet döngüsü rahim, yumurtalıklar ve beyin tarafından kontrolü sağlanan bir süreçtir. Pms yani premenstrüel sendrom ise adet öncesi gerginlik sendromu olarak bilinir. Birçok kadında kanama öncesi fiziksel veya duygusal belirtiler olarak ortaya çıkan pms yaklaşan adet kanamasının önemli bir habercisidir. Çoğu kadında hafif şikayetler olarak seyretse de bazı durumlarda kişiyi olumsuz etkileyecek derecede ağır yaşanabilir.
Pms hem psikolojik hem de fiziksel belirtilerin bütününü kapsar. Araştırmalara göre çoğu kadında en az bir tane pms bulgusu bulunsa da kişiden kişiye bu belirtiler sayı ve ağırlık derecesi olarak farklılık gösterebilir. Kimi kadın pms döneminden geçtiğini bile fark etmeden regl olurken kimisi etkilerini 10-15 gün önceden hissetmeye başlayabilir. Hatta bu süreç bazen reglin bitimine kadar uzayabilmektedir.
Pms Neden Olur?
Her ay düzenli olarak tekrarlayan menstrüal döngü kanama öncesi ve sonrasında vücutta hormonal değişikliklere sebebiyet verdiği için kişide ruhsal veya fiziksel manada değişimler görülebilir. Bu değişimler genelde kişiyi olumsuz etkileyip gergin, stresli veya normal halinden daha kaygılı olmasına sebep olur. İlgili Link: Kadınlarda İdrar Kaçırma
Kanıtlanmış bir nedeni bulunamasa da pms çoğu kadının kanama öncesi yaşadığı olağan bir döngü haline gelmiştir. Pmsnin altında yatan sebepler kesin olarak kanıtlanamamış olsa da ortaya birkaç teori atılmıştır. Bunlardan biri hormonlar ile sinirlerde iletim sağlayan birkaç maddenin ortak rol alması sonucu pmsnin ortaya çıktığıdır. Bir diğerinde ise vücuttaki kalsiyum ve magnezyum değerlerindeki dengesizliğin buna sebebiyet verdiği söylenir.
Bu belirtiler kişinin yaşantısına, stres durumuna ve çevre koşullarına göre değişiklik gösterebilmektedir. Birçok kadında ağırlıkla duygusal belirti vererek kendini belli eden pms fiziksel belirtileriyle de vücutta var olup bu dönemin başladığını işaret edebilir. Yani bir kişi doktora anksiyete şikayeti ile gelirken diğeri bel ağrısıyla gelebilir.
Adet Öncesi Gerginliğin Psikolojik Ve Fiziksel Belirtileri Nelerdir?
Pms genel itibariyle en erken kanamadan önceki 1 hafta hafif şikayetlerle başlar. Kanamanın yaklaştığı dönemde bu belirtiler biraz daha ağırlaşabilir veya değişiklik gösterebilir.
Psikolojik Belirtileri
- Gerginlik
- Depresyon
- Anksiyete
- Ani ruh değişimleri
- Huzursuzluk
- Sinirlilik
Fiziksel Belirtileri
- Baş ağrısı
- Bel ve sırt ağrısı
- Kas ve eklem ağrıları
- Göğüslerde hassasiyet
- Karın ağrısı
- Mide bulantısı
- Karında şişkinlik ve kramp hali
- Sivilce artışı
Pms Tanısı Nasıl Konulur?
Kişinin pms dışında da bulunan fiziksel veya ruhsal bir hastalığı varsa bu hastalık araştırılarak tedavide buna göre bir yol izlenir. Benzer belirtilerin başka bir hastalığı tetikliyor olma ihtimali de mümkün olduğu için kapsamlı tahlil ve testler yapılır. Herhangi bir hastalığı bulunmayan bireylerde ise pms tanısı koymak için psikolojik ve fiziksel belirtilerin ne kadar süredir var olduğu, kaç tanesinin görüldüğü ve ne kadar şiddetli ilerlediği araştırılarak tanı ve tedavi yöntemi izlenir. Sürekli var olan pms tanılarının en az 3 adet dönemi öncesi görülmüş olması ve aynı şekilde reglden sonra ortadan kaybolmuş olması gerektiği gözlendikten sonra doktor kontrolünde tedavi başlatılabilir fakat bunun için uzun bir süre kişi ve doktoru tarafından gözlem sağlanmalıdır.
Kanama Öncesi Gerginlik Nasıl Engellenir?
Premenstürüal sendromu (pms) tam anlamıyla engellemek mümkün olmasa da şikayetler azaltılabilir. Sağlıklı beslenme,fazlaca su tüketmek,yağlı ve gazlı yiyeceklerden uzak durmak, vücuda vitamin ve magnezyum takviyesi almak, spor veya rutin egzersiz yapmak, alkol ve kafeinden uzak durmak, ıhlamur ve papatya çayı gibi stres giderici doğal bitki çayları tüketmek pms dönemini hafif belirtilerle atlatmayı sağlayabilir. Bunun yanında kramp giren karın bölgesini ve ayakları sıcak tutmak da ağrı ve şikayetleri azaltabilir. İlgili Link: Gebelik Depresyonu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tanısı konulmuş pms için ise doktorlar kanama öncesi veya sürekli kullanılacak şekilde ilaç tedavisi uygulayabilirler. Gerekli durumlarda antidepresan veya vitamin ilaç takviyeleri sağlanır. Pms tedavisinde kullanılan bir diğer ilaç türü ise doğum kontrol ilaçlarıdır. Hastanın şikayet ve durumuna göre doktor kontrolu ile doz belirlenerek ilaç tedavisine başlanır.
Pms Ne Zaman Biter?
Pms, adet kanamasının başlamasıyla bitebileceği gibi kanama bittikten hemen sonra da bitebilir. Kanamadan önceki son bir hafta belirti göstermekle beraber kanama sonuna kadar uzayabilen bir döngüdür. Kişiden kişiye değişmesiyle beraber genelde adet döngüsünün başlamasıyla ortadan kaybolur.
